All posts by Ronal Peal Kharshiiing

Pynlong Dorbar Pyllun ka Seng ki nongthoh khasi ha ka 25 tarik Jymmang, 2024

Ka Seng ki Nongthoh Khasi (Khasi Authors’ Society) ka la pynlong ïa ka Dorbar Pyllun ha ka 25.5.2024 ha Arts & Culture Hall, Shillong. Ha kane ka Dorbar la ïoh ban pynsngew ïa ki kaiphot treikam jong ka Seng na ka bynta u snem 2022-2024 bad ka jingïakut kaba ha khmat eh ka long ban nang buddien ïa ka jingdawa na ka Sorkar Jylla ban pynlong ktien Sorkar (official language) ïa ka ktien Khasi. Kum shi bynta ban nang pynkhlaiñ shuh shuh ha ka jingdawa ban pynrung ïa ka Ktien Khasi ha ka Khyrnit baphra bad ban pynrung ha ki dkhot ka jaitbynriew ïa ka jingieit ïa la ka jong ka ktien nongmei nongpa, ka Dorbar ka la rai ban leit pynshai bad pynsngew paitbah ha kylleng ki jaka ha Ri Khasi kum ha ki jaka pule, ki shnong, ki jaka paitbah bad kiwei kiwei da kaba ïa sngewthuh jingmut bad kino kino ki bor pynïaid kiba lah ban ïa treilang. Ha kaba ïa dei pat bad ka jingdawa na ka Sorkar India, ka Seng kan ïai bteng ban nang buddien hadien ka Elekshon Lok Sabha 2024.

Ha kane ka Dorbar, la ïoh ruh ban pynithuh bad pdiang ïa ki Dkhot thymmai ka Seng da u President KAS, Prof. D.R.L. Nonglait bad baroh ki don 16 ngut; kiba kynthup ïa u Dr. Doster Roy Khongngai, Dr. Bashida Massar, Kong Lucia Mary Synrem, Bah Pynshailang Lyndoh Mawphlang, Dr. Maybecalljane Marbaniang, Kong Balarishisha Nongkynrih, Bah Phas Skhemlon (Giri), Dr. Sukjai Swer, Dr. H. H. Mohrmen, Dr. Marpliephar Lyndem, Rev. Comeboy Therbor Sumer, Bah Orendro Kharjahrin, Bah Klustardhon Ñiangmih, Bah Slendar Dkhar, Bah Bobby More Kharbani bad Bah Reniwell Majaw. Ha ka jingkren pdiang ïa ki dkhot thymmai, u Prof. Nonglait u la ong ba watla ha kine ki 2 snem ka seng ka la duh noh ïa ki 10 ngut ki dkhot ba kham rangbah jong ka seng, hynrei ka jingpynïasoh thymmai ki 16 ngut sha ka Seng kan ïarap ban pyntyllun stet ïa ki mat treikam ka seng bad ban nang pynkhlaiñ ïa ka thoh ka pule Khasi. Kum ka dak ka jingburom ïa ki dkhot ba la khlad noh, ka Dorbar ka la pynlong ka jingsngap jar 2 minit bad ki dkhot kiba la khlad noh ha kine ki ar snem ki long; Dr. S.S. Khongkliam, Bah H. Peacefulday Pamshong, Bah Andreas Sun, Ma. S. Quotient Sumer, Kong Tngency Rynjah, Dr. Iaithrang Nongbri, Kong Rose Mary Mukhim, Bah Nipstarwell Turnia, Bah Wilson Raye Laitflang bad Bah B. Firstly Syiem.  

Kum ka dak ka jingïakmen lang halor ka jingïohpdiang ka Kong Silbi Passah, Dkhot KAS ïa ka Padma Shri Award 2024 na ka President ka Ri India halor u synñiang ba ka la pynnoh na ka bynta ka Art. Ka Seng ka la pynkup burom da ki jingai sngewbha bad ka jingthoh sahkynmaw da ki kyntien ïakmenlang. Ka seng baroh kawei ka pynpaw ka jingsngewkmen bad sngew sarong ïa kane ka longkmie kaba la wanrah ïa kane ka nam ka burom ïa ka jaitbynriew. Ha kane ka Dorbar la ïoh ruh ban ai syrnot nam sha ki 3 ngut ki Dkhot ka Seng kiba la pyndep ïa ka jingpule Ph. D ha kine ki ar snem kaba kynthup ïa u Dr. Walter Thabah, Dr. Banñiewkor Lyngdoh Nongbri bad Dr. Dorismelincy Byrsat. 

Ha ka sienshong kaba ar la ïoh ban pynlong ïa ka jingïathir jingmut halor ka phang, “Ki Nongthoh bad ka imlang sahlang”. Ïa kane ka phang la kren maitphang da u President KAS, Prof. D.R.L. Nonglait ha kaba u la batai bniah ïa ka imlang sahlang, ki nongthoh, ka jingthoh bad ki nongpule. Hadien ka jingkren maitphang la ïoh ruh ïa ka jingïathir jingmut da ki nongthoh baroh. Kane ka jingïathir jingmut ka la long kaba sngewtynnat bad don jingmut ha kaba ka rai ka long ba kum ki nongthoh ngin nang pynkhlaiñ ïa ka kam thoh kot ha ki phang bapher bapher khamtam eh ïa ki mat kiba ktah ïa ka jaitbynriew.

Pynlong ka KAS ïa ka Jingrakhe Lyngkhuh Sngi Ïap ba 83 u Myllng Soso Tham ha Khliehriat

Ka Khasi Authors’ Society, Shnat Khliehriat ha ryngkat ka jingїatrei lang bad ka Khasi Department Jaintia Eastern College ka la pynlong ïa ka jingrakhe kynmaw burom їa ka lyngkhuh sngi їap ba phraphew lai u myllung Soso Tham. Ïa kane ka jingïalang la pynlong ha Jaiñtia Eastern College, Khliehriat ha ka 18 Tarik Nohprah, 2023 ha kaba la pynlong ruh їa ka lympung їamir jingtip halor ka phang “U Synñiang jong u Soso Tham sha ka Jaitbynriew Khasi”. Ha kane ka sngi, la wan ïashim bynta da ki nongkitkam bad ki dkhot ka KAS Seng Kmie, ki nongkitkam jong ka KAS na ki shnat bapher, lem bad kiwei de ki riew pawkhmat jong ka dong ka thaiñ Khliehriat bad ka jylla Meghalaya hi baroh kawei. Ki nongїashimbynta baroh kiba la їawan ha katei ka lympung їamir jingtip ki long palat 200 ngut bad la pynrhem ruh ïa ka jingïalang da ka jingrwai na ki samla pule ka Jaiñtia Eastern College, Khliehriat.

Ha kane ka sngi, u Dr. W. R. Kharlukhi, MP Rajya Sabha u la wan ban kyrkhu kyrdoh kum u Kongsan bad u Ma Kyrmen Shylla, Myntri ka Sorkar Jylla kum u Symbud Kongsan. Ha kane ka jingïalang u kongsan u la pyllait paidbah ruh ïa ka kot, Shi Hara ki Sur Myllung bad ki Ese ba la thoh da ki samla pule ka Jaiñtia Eastern College, Khliehriat. Nalor kine ki rangbah la ïoh ruh ka jingkren na u Principal, Dr. P. Nongtdu, Dr. David Diengdoh, President Shnat Khliehriat, KAS, ka jingkren Maitphang na u Prof. D.R.L. Nonglait, President KAS bad la pynïaid da u Bah Emmanuel Shangpliang. Haba ai jingkren Maitphang, u Prof. D.R.L. Nonglait u la kren ruh halor ka kyrdan jong ka ktien Khasi kumba ka long mynta. Nangta u la kdew de їa ka jingtreikam bad ka jingshakri jong ka KAS na ka bynta ban pynïar ïa ka ktien nongmei nongpa. Une u nongїalam rangbah ka KAS u la pynsngew ruh halor ki jingtrei ka KAS kaba dang trei mynta; (i) Kaba thoh їa ka Khasi-Khasi Dictionary hapoh ka jingaibuit I Prof. Badaplin War, (ii) Ka jingpynkylla ktien їa ki rai bad ki jingbishar jong ka Indian Supreme Court, (iii) Ban pynlong їa ka ktien Khasi kum kawei na ki ktien sorkar (official language) jong ka sorkar Meghalaya bad (iv) Ban ban dawa pynrung noh їa ka ktien Khasi hapoh ka khyrnit baphra jong ka riti synshar ka ri India.

Ha ka sienshong ba ar, la ïoh ka jingkren na ki lai ngut ki riewshemphang. Ka Prof. S. Dkhar, Head Department of Khasi, NEHU, Shillong ka la kren halor ka phang “Ki Snap ka Kolshor Khasi Kumba ki Paw ha ki Poim u Myllung Soso Tham”. Ha ka jingkren ka riewshemphang ka la pyrshang ban pyni kumno u Soso Tham kum u myllung u la pynpaw shynna їa ki snap ka kolshor u Khasi kum (a) Ka kheiñ kur kheiñ jait, (b) Ka niam ka rukom, (k) Ka tip kur tip kha bad (d) Ka thymmei longbriew. Kane ka riewshemphang ka la ban jur ba kitei ki bynta jong ka kolshor ki paw shai ha kiba bun ki poitri jong u myllung Soso Tham. U riewshemphang, Dr. K.P. Phawa, Khasi Department Umshyrpi College, Shillong u la kren halor ka phang “U Myllung Soso Tham kum u Nongkyrsiew їa ka Jaitbynriew”. Ha ka jingkren, u Dr Phawa u la wanrah ïa ka bishar bniah halor ka jingdon jong ki snap jingkyrsiew thiah lane ki snap pynkhih jingmut їa ka jaitbynriew kiba u myllung Soso Tham u la bsuh ha ki jingthoh jong u. Khatduh eh u Babu O.R. Shalam u la kren halor ka phang “Ka Rukom Pyrkhat u Soso Tham ha ka juk kaba la Leit bad ka Mynta”. Halor kane ka phangkren, une u rangbah u la tai bniah halor ka saiñpyrkhat kaba u myllung Soso Tham u la pynphalang ha ki jingthoh jong u. Lyngba ka jingkren jong une u riewshemphang, lah ban sngewthuh ba u Soso Tham u la bsuh ha ki jingthoh jong u їa ka saiñpyrkhat kaba khraw bad kaba jylliew bha shaphang ka lawei bad ka mynta jong ka jaitbynriew.